Việc một người thuận tay trái hay tay phải là kết quả của sự kết hợp giữa yếu tố di truyền, phát triển não bộ, và môi trường sống. Dưới đây là những nguyên nhân chính giải thích hiện tượng này:
Các nhà khoa học đã tìm thấy một số gen liên quan đến sự thuận tay, chẳng hạn như gen LRRTM1 và PCSK6. Những gen này ảnh hưởng đến cách não bộ phát triển và kiểm soát sự ưu tiên giữa hai tay.
Tuy nhiên, không có gen nào hoàn toàn quyết định việc bạn thuận tay trái hay phải, mà là sự tương tác giữa nhiều gen khác nhau.
Di truyền không hoàn toàn:
Nếu cha mẹ đều thuận tay phải, khoảng 90% khả năng con cũng thuận tay phải.
Nếu cha mẹ thuận tay trái, xác suất con thuận tay trái cao hơn, khoảng 25%. Điều này cho thấy di truyền không phải là yếu tố duy nhất.
2. Phát triển và cấu trúc não bộ
Ưu thế bán cầu não:
Bán cầu não trái: Thường kiểm soát các hoạt động của tay phải và liên quan đến ngôn ngữ, logic, và phân tích.
Bán cầu não phải: Kiểm soát tay trái và liên quan đến sáng tạo, nghệ thuật, và nhận thức không gian.
Khoảng 90% dân số có bán cầu não trái ưu thế, dẫn đến việc thuận tay phải.
Sự khác biệt ở người thuận tay trái:
Ở những người thuận tay trái, sự ưu tiên giữa hai bán cầu não thường cân bằng hơn hoặc bán cầu não phải chiếm ưu thế.
Tại sao có người thuận tay trái, tay phải?
3. Yếu tố môi trường
Ảnh hưởng xã hội:
Trong nhiều nền văn hóa, việc thuận tay phải được coi là "bình thường" hoặc "tiêu chuẩn". Điều này có thể khiến trẻ em thuận tay trái bị ép buộc chuyển sang sử dụng tay phải.
Tuy nhiên, ở những xã hội hiện đại, áp lực này giảm bớt, dẫn đến số người thuận tay trái ngày càng nhiều.
Môi trường thai kỳ:
Các yếu tố như hormone, vị trí thai nhi trong bụng mẹ, hoặc những tác động từ môi trường khi phát triển có thể ảnh hưởng đến sự thuận tay.
4. Tại sao thuận tay phải phổ biến hơn?
Ưu thế tiến hóa:
Một giả thuyết cho rằng sự thuận tay phải phổ biến hơn do tính đối xứng và phối hợp trong các hoạt động như săn bắt, chiến đấu hoặc sử dụng công cụ trong lịch sử loài người.
Sự phối hợp giữa tay phải và bán cầu não trái, nơi kiểm soát ngôn ngữ và tư duy logic, có thể mang lại lợi thế sinh tồn.
Sự thống nhất trong xã hội:
Khi hầu hết mọi người thuận tay phải, các công cụ và đồ vật (như kéo, dụng cụ học tập, hoặc nhạc cụ) được thiết kế cho tay phải. Điều này cũng thúc đẩy việc sử dụng tay phải trở thành tiêu chuẩn.
5. Người thuận tay trái có gì đặc biệt?
Khả năng sáng tạo:
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng người thuận tay trái thường có tư duy sáng tạo và khả năng xử lý các vấn đề phi truyền thống tốt hơn.
Điều này có thể do sự cân bằng giữa hai bán cầu não.
Thành tựu nổi bật:
Nhiều nhà khoa học, nghệ sĩ, và chính trị gia nổi tiếng như Albert Einstein, Leonardo da Vinci, hay Barack Obama đều thuận tay trái.
Khả năng linh hoạt:
Người thuận tay trái thường quen với việc thích nghi trong một thế giới ưu tiên tay phải, điều này giúp họ phát triển khả năng sử dụng cả hai tay trong một số trường hợp.
6. Tỷ lệ người thuận tay trái
Khoảng 10-12% dân số thế giới thuận tay trái. Con số này tương đối ổn định trong lịch sử, nhưng có sự khác biệt nhỏ giữa các khu vực và nền văn hóa.
Kết luận:
Việc thuận tay trái hay phải là kết quả của sự tương tác phức tạp giữa gen, cấu trúc não bộ, và môi trường sống. Dù tay nào chiếm ưu thế, mỗi người đều có khả năng độc đáo và thích nghi theo cách riêng của mình. Thế giới hiện đại đang ngày càng tôn trọng và hỗ trợ cả người thuận tay phải và tay trái.